Daar stonden ze dan op het bordes bij de koning. 2 juli, 223 dagen na de verkiezingen, werd het nieuwe kabinet beëdigd. Maar hebben ze nou ook een gedeelde visie op het land?
In november maakten we, in aanloop naar de verkiezingen, een overzicht van de visies van alle politieke partijen op Nederland. Voor organisaties, inclusief politieke partijen, is een heldere visie cruciaal. Het helpt bij het bepalen van een duidelijke ambitie, strategie en tactiek.
Visie: hoe zie je de wereld (of het land) en jouw rol daarin?
Ambitie: wat wil je dan voor elkaar krijgen?
Strategie: welke keuzes maak je, waar zet je wel en niet op in?
Tactiek: de plannen, maatregelen, bezuinigingen, etc. die volgen uit die keuzes.
Het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie (PVV, VVD, NSC en BBB) zou hun gezamenlijke visie op het land moeten bevatten, inclusief ambities. Die hoofdlijnen zouden dan de strategische uitgangspunten moeten zijn, zodat ministeries ermee aan de slag kunnen. Althans: in theorie werkt het zo. Helaas stellen we bij het lezen al snel vast dat het zeker niet alleen om hoofdlijnen gaat, dus noemen wij het vanaf nu gewoon een coalitieakkoord.
En nu dat coalitieakkoord 2024-2028 er ligt en Dick Schoof met zijn ploeg aan de slag mag, werd het hoog tijd om de 25 pagina’s eens tegen het licht te houden. Want welke visie zien we hierin eigenlijk terug? Is het gelukt om tot een gezamenlijk beeld van de toekomst van Nederland te komen? En wat valt dan op?
Spoiler alert! Het valt (helaas) nogal tegen. Los van je politieke voorkeur of ideeën: het is vooral een document met maatregelen op een select aantal beleidsterreinen. Hopelijk zegt het aantal woorden per thema niet iets over de aandacht die elk onderwerp gaat krijgen.
Visie op Nederland
Nederland is een prachtig land. Een land om trots op te zijn. Zo begint het coalitieakkoord en ja, dat is wel degelijk een visie. De coalitiepartijen erkennen vooral de waarde van de Nederlandse cultuur en tradities die daarbij horen.
De coalitie streeft (let op, dat is dus eigenlijk al de ambitie!) naar het behouden en beschermen van de nationale cultuur en identiteit. Nederland moet een veilig en soeverein land zijn. Daarom willen de partijen de welvaart en de positie van de Nederlander centraal stellen en hun belangen behartigen.
Visie op de overheid
Ook bij de eigen rol heeft het nieuwe kabinet een idee. Uit het akkoord: "Wij moeten hard werken om het vertrouwen van Nederlanders te verdienen. Iedere dag opnieuw. Want vertrouwen is niet vanzelfsprekend. Politiek en bestuur hebben, ondanks goede bedoelingen, de afgelopen jaren steken laten vallen door de zorgen van mensen niet altijd serieus te nemen."
De coalitie streeft naar een overheid die zich richt op de belangen van de burgers. De overheid moet daarbij nationale belangen, veiligheid en orde beschermen. Criminaliteit en overlast moeten worden aangepakt. Ook moet het vertrouwen tussen overheid en burgers beter worden. Daarom wil de coalitie een verantwoordelijke en open overheid nastreven die altijd rechtstatelijk handelt.
Visie van de coalitiepartijen
Het is natuurlijk interessant om te kijken hoe de visie van elke coalitiepartij terugkomt (of niet) in het coalitieakkoord. Veel media duiden zo’n akkoord vooral in termen van ‘winnen en verliezen’ voor de coalitiepartners, maar het is veel interessanter om te kijken welke koers gekozen wordt nu er samengewerkt moet worden. We weten natuurlijk al lang dat maatregelen en poppetjes op ministersposten eigenlijk bijzaak zijn. Die staan immers meteen ter discussie. En de uitwerking van de plannen moet nog gemaakt worden. Een overzichtje:
PVV
"Een veilig en sterk Nederland waar de Nederlander weer op de eerste plaats komt."
Overlap met de visie uit het akkoord: Het belang van het behoud van de Nederlandse cultuur, maar ook de nadruk op veiligheid en soevereiniteit is terug te vinden in het verkiezingsprogramma van de PVV.
Duidelijk passende maatregelen vanuit de visie: Het akkoord bevat voorstellen voor een restrictief asielbeleid, waaronder de afschaffing van de asielvergunning voor onbepaalde tijd en het beperken van rechtsbijstand bij asielaanvragen. Dit strenge migratiebeleid weerspiegelt duidelijk de visie van de PVV.
Maatregelen die minst passend zijn bij de visie: Het constitutioneel hof (een wens van NSC) zou de beoogde maatregelen van de PVV in de weg kunnen zitten en past ook niet per se bij een afgeslankte overheid.
VVD
"Nederland behoort tot de veiligste, meest vrije en welvarende landen ter wereld. Dat moeten we koesteren terwijl we de problemen aanpakken waar we voor staan."
Overlap met de visie uit het akkoord: De VVD kijkt ook met trots naar Nederland en wil welvaart verbeteren. De partij claimt zelfs het onderwerp bestaanszekerheid. De focus van de VVD op een overheid die beschermt en dienstbaar is, komt overeen met de visie van het akkoord.
Duidelijk passende maatregelen vanuit de visie: De VVD heeft sterk ingezet op economische groei en lastenverlichting. Het akkoord omvat aanzienlijke belastingverlagingen voor middeninkomens en ondernemers vanaf 2025. Versterking van politie en justitie om criminaliteit en terrorisme aan te pakken past bij de visie van een sterke overheid die veiligheid kan waarborgen. Dit sluit goed aan bij de visie van de VVD om het optimisme en zelfvertrouwen in Nederland te versterken door economische stimulatie.
Maatregelen die minst passend zijn bij de visie: Het stuk optimisme van de visie van de VVD ontbreekt in het akkoord. De halvering van het eigen risico in de zorg kan gezien worden als een dure maatregel die mogelijk niet direct bijdraagt aan economische stimulatie en efficiëntie, belangrijke waarden voor de VVD.
NSC
"Een democratische rechtsstaat waarin burgers richting geven aan de economische en sociale ontwikkelingen."
Overlap met de visie uit het akkoord: NSC kijkt met dezelfde conservatieve blik naar de nationale identiteit. Daarnaast is de visie op een dienende overheid die naar wensen en behoeften luistert, volledig passend bij het gedachtengoed van NSC.
Duidelijk passende maatregelen vanuit de visie: De nadruk op het herstellen van de democratische rechtsstaat en het versterken van de grondrechten worden weerspiegeld in de introductie van een Constitutioneel Hof. Dit is een fundamentele verandering in het Nederlandse rechtssysteem en toont de invloed van NSC aan. Budget voor hervormingen in het kiesstelsel en andere democratische vernieuwingen ondersteunt NSC's focus op herstel en verbetering van het bestuur.
Maatregelen die minst passend zijn bij de visie: Terwijl NSC streeft naar een eerlijke en democratische rechtsstaat, kan een zeer restrictief migratiebeleid in conflict komen met de waarden van inclusiviteit en mensenrechten die vaak centraal staan in democratische hervormingen.
BBB
"Nederland als een land van hardwerkende, nieuwsgierige en eerlijke mensen, waar iedereen het leven naar eigen wens kan inrichten."
Overlap met de visie uit het akkoord: Het conservatieve gedachtengoed komt overeen. BBB gaat staan voor de ‘gewone Nederlander’ (wie dat dan ook precies is).
Duidelijk passende maatregelen vanuit de visie: Investeringen in landbouw, tuinbouw en regionale ontwikkeling ondersteunen BBB’s visie op het versterken van de traditionele sectoren en regionale betrokkenheid. Daarnaast passen budgetten voor terugdringing van de verengelsing in het onderwijs bij BBB’s nadruk op het behoud van Nederlandse cultuur en tradities.
Maatregelen die minst passend zijn bij de visie: Er lijken nauwelijks punten waar de visie van de BBB echt haaks op staat.
Nationale nostalgie
De visie in het coalitieakkoord is in essentie redelijk gelijk aan de visies van de samenwerkende partijen. Of je het met die visie eens bent, is een andere vraag natuurlijk. Je zou het nationaal conservatisme kunnen noemen, of misschien is nationale nostalgie een betere term. Een beetje het 'vroeger was alles beter'-geluid. De verbeteringen die worden voorgesteld verwijzen vooral terug naar ‘hoe het ooit hoorde’. En wat je er ook van vindt, het laat maar weer zien hoeveel het uitmaakt om een heldere visie te hebben en die door te vertalen naar ambities en plannen.
Heeft jou organisatie ook een heldere visie nodig op de toekomst? Zodat jullie betere plannen kunnen maken? Neem contact met ons op voor een workshop om concreet, scherp en zonder blabla, woorden te geven aan jullie visie. Daar wordt elke organisatie beter van.
コメント