AFLEVERING 3 van 7
Participatie is gewoon hele goede communicatie. In essentie dan. Het lijkt soms wel de grote toverformule van de laatste jaren waarmee organisaties – sinds de 'open- en transparant'-revolutie – ‘andere mensen’ mee laten denken of beslissen over beleid, plannen en uitvoering. Dat heet dan ‘luisteren’ of ‘de buitenwereld binnenhalen’. Toch komt die participatie nog niet altijd lekker uit de verf, wordt gezocht naar 'nieuwe vormen van participatie' en is er een heuse ‘participatie-elite’ ontstaan die dan weer niet altijd gewenst blijkt. Werk aan de winkel dus! Of doen we te moeilijk?
In deze blogserie gaan we in op de zin en onzin van participatie en de raakvlakken met je organisatie, marketing en communicatie. Aan de hand van geleerde lessen, voorbeelden en verwonderingen kijken we verder. Dit is deel 3 van 7: over het doel van participatie. Want het is geen doel op zich maar een middel. En tóch lijken allerlei organisaties te vinden dat ze het sowieso moeten inzetten. Is dat zo?
Participatie is geen doel op zich
Kijk, ik snap het wel: steeds mondigere klanten en burgers, de naderende omgevingswet en meer inspraak en zo. Allemaal prima. Dus participatie organiseren voor het nieuwe marktplein, sportbeleid, het uitkeren van verzekeringsgeld of het meedenken over een nieuw product, is logisch. Het levert waardevolle input op en hopelijk sluiten je plannen daardoor beter aan op wat de mensen om wie het gaat, willen en nodig hebben. Dat is de theorie.
Bekijken óf participatie wel nodig is
Niet zelden liggen in de praktijk de plannen al (gedeeltelijk) vast. Dat is niet altijd verkeerd, er zijn talloze situaties te bedenken waarbij dat logisch en passend is. Het blijft dus zaak te bedenken óf participatie nodig is. En waarvoor dan of waarvoor juist niet. Soms blijkt het enige doel dat mensen ‘het gevoel moeten hebben dat ze mee konden denken’ of dat iemand een vinkje wil zetten op de checklist omdat er in het beleid of projectplan nu eenmaal stond ‘dat we alles wel op basis van participatie moeten doen’. Of het was gewoon een draagvlak-showtje. Wie houdt wie dan eigenlijk voor de gek?
Ik sprak een programmamanager die er heel duidelijk over was: “De politiek wil graag dat we dit op basis van participatie doen, dus doen we dat. Maar ik verwacht niet dat we door de uitkomsten wezenlijk iets anders gaan doen, dan we nu van plan zijn.”
Participatie is een middel
Participatie is geen doel, het is een middel. Toch worden er best veel doelen aan de participatie zelf verbonden: het moet vaker, met meer deelnemers, innovatiever, met een betere afspiegeling van de samenleving en - niet te vergeten - moet het tot in de haarvaten van de organisatie geborgd zijn. Waarom? Wie zijn wij om te bepalen wie er aan een participatietraject mee zou moeten doen terwijl we eenzijdig de spelregels bepalen: namelijk die middag op die locatie en alleen over dat onderwerp, binnen de gestelde kaders? Misschien kan ik niet of heb ik daar helemaal geen behoefte aan en dat zegt niets over mijn betrokkenheid of loyaliteit. Als ik ergens woon en het allemaal wel prima vind, of wanneer ik een trouwe klant ben maar geen zin heb om over jullie nieuwe dienst of product na te denken, lijkt me dat prima. Bovendien participeer ik wellicht al, want ik ga keurig stemmen of kies elke keer weer of ik klant bij je blijf of niet.
Kortom: richt je op het doel van de participatie en durf er ook voor te kiezen het niet in te zetten. Bijvoorbeeld als er niets te participeren valt of je aanvoelt dat hier een circus wordt opgetuigd om mensen te betrekken bij iets waar ze toch niets of weinig van mogen vinden, of aan kunnen bijdragen. Het publieke domein kan hier nog veel leren van commerciële organisaties. Daar is participatie en het laten meedenken van de klant (de essentie van marketing!), bij veel zaken essentieel voor het voortbestaan van het bedrijf. Dus ze denken vaak heel goed na waarom en wanneer ze participatie inzetten.
De zin en onzin van participatie (3/7)
Dit is deel 3 van 7 in een serie van De Selectie over participatie. Denk je mee? Graag hoor ik hoe jij naar het onderwerp kijkt en wat jouw geleerde lessen, tips of succesverhalen zijn. In deze serie:
Participatie is geen doel op zich
Participatie is een doorlopend proces
Participatie is van allemaal
Participatie hoeft niet door iedereen
Participatie is ingewikkelder dan nodig
Volgende week deel 4 van 7: over de timing en voortgang van participatie. Het wordt vaak gericht ingezet op een tijdstip voor een specifieke plek, vraag of project. Terwijl je klant, inwoner of publiek misschien op een ander moment óók wel wil meedenken over het parkeerbeleid, dat nieuwe product of de verbetering van de dienstverlening. Maar dan heet het ineens 'openstaan voor ideeën' of een 'ideeënbus'...
Comments