Wat we lezen…
Socrates op sneakers van Elke Wiss
Gelezen door Kim
Wat lees je en waarom?
Ik lees vaker een roman dan vakliteratuur, maar ben al vanaf de middelbare school gefascineerd door filosofie. Gelukkig kon ik daar toen ook les in krijgen en later op de universiteit ook. Ik vind filosofie altijd een mooi vak waarin je wordt uitgedaagd om conceptueel te denken en ideeën te toetsen. Socrates op Sneakers maakte mij nieuwsgierig naar het verbeteren van wat we als adviseurs dagelijks veel doen: vragen stellen. Een vraag is uiteraard makkelijk gesteld, maar een goede vraag is nog best lastig te formuleren. Socrates was een meester in het stellen van vragen, omdat hij de ondervraagde echt liet nadenken over gekozen woorden. Dat vinden we vaak helemaal niet zo makkelijk en we blijken soms weeffouten is ons denken te maken. Goede vragen leggen meer bloot dan alleen wat je wil eten of wanneer de deadline is voor een project. Het gaat dan om diepere denkpatronen of overtuigingen die we als individu hebben. En die overtuigingen kunnen wel eens in de weg zitten.
Een goede vraag is best lastig te formuleren
Wat vind je ervan?
Het boek neemt je eerst mee terug naar de basis. Wat is er eigenlijk lastig aan het stellen van goede vragen. Het blijkt dat het niet per se in onze natuur ligt om naar anderen te luisteren zonder wat gezegd wordt te veroordelen. Ook zijn we als vraagsteller vaak angstig om een bepaalde vraag te stellen, omdat we een ander niet willen kwetsen of zelf niet dom over willen komen. Het is vaak eenvoudiger stil te blijven dan in een groep het voortouw te nemen en een ‘lastige’ vraag te stellen. Ikzelf vind het belangrijk me te verdiepen in de kunst van het vragen stellen, omdat ik het eigenlijk juist niet uit de weg wil gaan, maar me wel enorm herkende in de drempel die je voelt om het daadwerkelijk te doen.
Oefeningen om een Socratische houding aan te nemen
Om hier beter in te worden, is het van belang actief aan de slag te gaan (oefenen, oefenen, oefenen) en een Socratische houding aan te nemen. Dit betekent dat je wel mag oordelen, maar niet veroordelen van wat je hoort. Het vergt oprechte nieuwsgierigheid en een neutrale houding. Lastig natuurlijk, want zodra iemand anders vertelt, gaan er automatisch associaties door je hoofd die passen bij wat je zelf vindt of mee hebt gemaakt. Er wordt duidelijk uitgelegd waarom je dit beter toch even kunt parkeren en met je volle aandacht bij de ander te blijven. Het leuke van het boek is dat je tussendoor oefeningen krijgt die je eenvoudig toe kan passen als “wanneer je iemand tegenkomt met een afwijkende mening of oordeel dat jou niet zo handig uitkomt, of gewoon verwerpelijk vindt, onderdruk je eerste neiging om die ander te fixen. Ga er eens goed voor zitten en verdiep je in het denken van de ander.”
Omdat het boek zo makkelijk doorleest, ga ik wel eens te snel langs de oefeningen. Ik zal het er dus soms echt bij moeten pakken om zo’n oefening te doen. Je merkt dan namelijk wel effect in de antwoorden die je krijgt. Ook word je kritisch naar jezelf. Moet ik dit wel als een vraag stellen of ben ik nu een mening aan het verpakken als vraag? Ook is het leuk om erop te letten of je bij een gesloten vraag ook wel een gesloten antwoord krijgt en visa versa. In het boek komen nog veel meer aspecten voorbij als de valkuil van empathie, kracht van stoïcijnen, vragen naar boven en naar beneden stellen en het verdragen van het niet-weten.
En dus?
Relevante stof die de kwaliteit van gesprekken echt wel kan verbeteren met handvatten om er ook echt mee aan de slag te gaan. Dat vind ik belangrijk, want alleen door te oefenen kan je uiteindelijk stap voor stap echt een Socratische houding aannemen en betere vragen gaan stellen. Dit kan hopelijk in mijn werk bijdragen aan het achterhalen van onderstromen in teams of projecten. Er is vaak een reden voor gedrag van mensen dat niet altijd in het eerste de beste antwoord naar voren komt, maar wel bepalend is voor het verder komen als team. Moet je wel van nature een beetje echt geïnteresseerd zijn in hoe mensen denken en doen, anders beleef je er waarschijnlijk weinig plezier aan.
Comments